Ölüm nedeniyle yapılan masrafların istenmesi
Cenaze ve defin (gömme) giderleri 818 sayılı BK. 45/1 maddesinde şöyle açıklanmış “Bir adam öldüğü takdirde zarar ziyan özellikle defin giderlerini kapsar” denilmiştir. 6098 sayılı yeni Türk Borçlar Kanunu’nda da cenaze giderleri ilk fıkrada yer almıştır. Oysa, ölüm halinde asıl zarar destekten yoksunluk olup, maddenin yeniden düzenlenmesinde cenaze giderlerinin son fıkrada yer alması daha doğru olur.

Uygulamada bu konu hep gözardı edilmekte, davacılar ve vekilleri genellikle bu yönde bir istekte bulunmamaktadırlar. Oysa, aşağıda açıklayacağımız Yargıtay kararında görüleceği üzere, cenaze ve defin (gömme) giderlerinin gelenekler çerçevesinde yapılacak bir değerlendirme ile takdiren hesaplanıp ödenmesi gerekmektedir.

Cenaze giderleri için mutlaka belge sunulması gerekli değildir. Belge sunulmasa bile, geleneklere ve dinsel kurallara göre yapılan masrafların takdiren hesaplanıp hüküm altına alınması gerekir. Herkesçe bilindiği gibi, ölüm nedeniyle yapılan masraflar için alınabilecek belgeler yok denecek kadar azdır. Çoğu ödemeler kayıt dışıdır. Daha çok gele-neklere göre yapılan cenaze törenleri ile gömme sırasında ve sonrasında yapılan dinsel ödevlerin belgelenmesi neredeyse olanaksızdır. Bu tür zarar kalemlerinin BK. m.42/2 çerçevesinde yargıç tarafından değerlendirilmesi ve uzman bilirkişinin de gelenekleri ve dinsel töreleri dikkate alarak günün koşullarına uygun bir hesap sonucunu ortaya koyması gerekir.

Ölüm nedeniyle yapılan masraflar kişiden kişiye, aileden aileye değişir. Ailelerin sosyal ve ekonomik düzeylerine, gelenek ve göreneklerine göre az veya çok masraf yapılır. Kimi cenaze törenleri görkemli olur, gazetelere ilanlar verilir, sadaklar dağıtılır, gömme sonrası şölen gibi yemekler verilir, cenaze hazırlığı yapanlara, mezar yeri hazırlayanlara ve din adamlarına bahşişler dağıtılır. Akşam hatim duası ve kırk mevlidi ünlü hocalar ve mevlithanlar tarafından okunur. Kimi aileler de az masrafla ödevlerini tamamlamaya çalışırlar.
Cenaze giderleri sigorta şirketlerinden de istenebilir. Bu konuda başvurular nedense pek azdır. Oysa, Trafik Zorunlu Sorumluluk Sigortasından, Karayolu Taşımacılık Sorumluluk Sigortasından ve Garanti Fonundan cenaze giderlerinin ödenmesi gerekir. Yukarda belirttiğimiz gibi, cenaze giderlerinin belgeye bağlanmasındaki zorluklar sigorta şirketlerince de dikkate alınmalı, belge istenmemelidir. Sigorta şirketleri de uygun bir rakam belirleyip ödeme yapmalıdırlar. Aksi takdirde, açılacak bir davada mahkemece bilirkişiye hesaplatılacak cenaze gideri faiziyle birlikte sigorta şirketlerine ödetilecektir.

Yargıtay’ın yerleşik uygulamaları gereği davalı, davacının meydana gelen trafik kazası sonucu oluşan gerçek defin gideri zararlarını tazmin ile sorumlu olup davacının kendi yöresel değerlerine göre yaptığı özel giderlerden sorumlu değildir. Bu bağlamda; taziye teşekkür giderleri, yemek giderleri, mevlit gideri v.s gibi zorunlu olmayan cenaze merasimi giderlerine yönelik istemin reddi gerekmekte olup, ölen desteğin yaşadığı ve defnedildiği yer Müftülüğünden sorularak zorunlu giderlerin tespiti yapılması gerekirken hesap bilirkişi raporunda muğlak ifadelerle ve hangi giderlerden oluştuğu belirtilmeden belirlenen meblağın toplamı üzerinden cenaze ve defin giderine hükmedilmesi doğru görülmemiştir. Bu sebeple yerleşik içtihatlar doğrultusunda cenaze yer müftülüğüne konuya ilişkin sorularak tespit yapılmalıdır.